Chociaż podróże po strefie Schengen nie wymagają posiadania paszportu, jednak każdy kto chciałby pojechać do innych krajów świata musi posiadać paszport. Czym jest paszport i jak go zdobyć?
Paszport jest dokumentem tożsamości wydawanym przez stosowny organ państwa, uprawniającym do przekraczania granic innych państw. Niestety w przypadku niektórych krajów wymagana jest również wiza wjazdowa. Historia tego dokumentu jest bardzo długa, bo sięga już czasów rzymskich, jednak wówczas pełnił inną rolę niż współcześnie. W czasach nowożytnych paszport nie był wymagany w większości krajów europejskich, a paszport w formie zbliżonej do współcześnie znanej został wprowadzony dopiero w XIX wieku.
Dopiero I wojna światowa spowodowała znaczne zaostrzenie praw paszportowych i celnych w Europie. Po II wojnie światowej, w czasach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej wydawanie paszportów było bardzo ograniczone. Współcześnie Polska należy do strefy Schengen, co pozwala na podróż bez paszportu do wielu krajów europejskich.
Jakie rodzaje paszportu współcześnie występują w Polsce? Najbardziej podstawowy paszport wydawany jest na 10 lat, a dla dzieci do 13. roku życia na 5 lat. Uprawnia on do przekraczania granic państwowych i pobyt za granicą. Paszport tymczasowy jest wydawany na jakiś konkretny okres, nie dłużej jednak niż na jeden rok. Przysługuje on obywatelom oczekującym za granicą na dostarczenie normalnego paszportu, obywatelom którzy chcą powrócić do miejsca stałego pobytu z zagranicy, oraz w nagłych przypadkach, takich jak na przykład pogrzeb członka rodziny.
Niedostępnym dla większości obywateli jest paszport dyplomatyczny. Przysługuje on wyłącznie osobom pracującym w służbie zagranicznej i w określonych przypadkach członkom ich rodziny. Paszport taki daje pewne przywileje i immunitety, zgodne z umowami międzynarodowymi.
Podobny do paszportu dyplomatycznego jest paszport służbowy Ministerstwa Spraw Zagranicznych, on również przysługuje pracownikom służby zagranicznej, jednak wyłącznie nie posiadającym stopnia dyplomatycznego. Takim paszportem można legitymować się wyłącznie w trakcie podróży służbowej i wykonywania czynności służbowych zagranicą.
Co należy zrobić, by uzyskać paszport? Ile zdjęć do paszportu należy załączyć? Na początek należy czytelnie wypełnić wniosek paszportowy. Wymagana jest jedna fotografia, ale również dowód uiszczenia opłaty za paszport i w określonych przypadkach odpis polskiego aktu urodzenia lub polskiego aktu małżeństwa.
Jeśli wniosek dotyczy wydania kolejnego paszportu, należy urzędnikowi przedstawić poprzedni paszport, a jeśli dotyczy pierwszego paszportu – dowód osobisty. Wniosek należy złożyć osobiście, z wyłączeniem sytuacji, gdy dokument jest wyrabiany dla dziecka lub osoby ubezwłasnowolnionej. Wówczas wniosek muszą złożyć osoby do tego uprawnione.
Jak wygląda ten proces w przypadku dziecka? Tak samo jak w przypadku dorosłego, również należy wypełnić wniosek, to ile zdjęć do paszportu trzeba załączyć również się nie zmienia. Jedyną różnicą jest zgoda obojga rodziców, bądź prawnych opiekunów. Jeśli jedno z rodziców nie wyraża zgody na wydanie paszportu, sprawa jest rozstrzygana przez sąd rodzinny.
Urzędem odpowiedzialnym za wydawanie paszportów oraz paszportów tymczasowych jest Urząd Wojewódzki, a dokładnie wojewoda. W rzadkich przypadkach również minister właściwy do spraw wewnętrznych może wydać paszport. Obywatele polscy, którzy przebywają za granicą powinny skierować się do konsula w celu zdobycia paszportu tymczasowego.
Czy urzędnik może odmówić wydania paszportu? Owszem, ale wyłącznie w określonych przypadkach, na przykład na wniosek sądu czy Prokuratora Generalnego. Organ wydający paszport może również odmówić, jeśli wnioskodawca jest skazany prawomocnym wyrokiem sądu lub jeśli osoba nie wykonała jakiegoś obowiązku ustawowego. Również już wydany paszport może zostać unieważniony, chociażby z powodu utraty obywatelstwa polskiego.
Podsumowując, zdobycie paszportu z wyjątkiem pewnych rzadkich okoliczności jest proste i nie powinno stanowić dla nikogo większego problemu. Ani to ile zdjęć do paszportu jest niezbędne, ani opłata nie powinny nikogo zniechęcić do uzyskania tak bardzo przydatnego dokumentu. Krajów, do których obywatel polski może pojechać bez wizy jest mnóstwo. Warto wspomnieć tutaj o takich miejscach jak Kanada, Ukraina, Maroko, Tunezja i większość Ameryki Środkowej i Południowej. W przypadku wyjazdu wakacyjnego paszport jest całkowicie wystarczający, jednak w przypadku chęci podjęcia zatrudnienia czy dłuższego pobytu warto poznać przepisy docelowego kraju.
